MOBBİNG SORUNU VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ-3-
Mobbing uygulayan (zorba) ile mobbing uygulanan (mağdur) tam olarak anlaşılmakla birlikte, izleyicilerin tanık konumunda olmalarından dolayı, uygulanan mobbinge insan olarak karşı çıkmamalarından ve iş arkadaşlarına uygulanan psikolojik şiddete sessiz kaldıklarından, aslında mobbing uygulayan zorbadan yana göründükleri şeklinde bir değerlendirme yapılabilir. Psikolojik şiddetin birden bire ortaya çıkan bir sorun olmadığı, kurum içinde önemsenmeyen bir tartışma ile başlayabilen, şiddeti ve dozu artırılarak devam eden, hedeflenen kişinin kurum dışına atılması ile sonuçlanan aşamalı bir süreç olduğu görülmektedir.
Mobbingin Aşamaları:
– Çatışmanın ilk belirtileri
– Çatışmanın çözümlenmeyişi
– Mobbingin başlaması (ruhsal ve fiziksel sağlık etkilenir)
– Mobbingin şiddetlenmesi (performansın düşmesi)
– Mobbingin iyice yoğunlaşması (istirahat, rapor, işe geç kalma)
– Yoğun mobbingin devamı (hastalık işin önüne geçer)
– Hastalık, istifa, uzaklaştırma vs… şeklinde sıralanabilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan raporda ise bu aşamalar: “kritik olaylar, işyerinde psikolojik taciz ve damgalama, yönetimin devreye girmesi, işten ayrılma olmak üzere dört aşama olarak tanımlanmıştır.” Kritik olaylar bir çatışma ile başlar ancak bu çatışma psikolojik taciz olarak görülmez. Kurumda yaşanan çatışmayı besleyen olumsuz davranışların sistematik bir şekilde şiddetinin artırılması ile birlikte Mobbing oluşmaya başlar. Bu devreden sonra kurum yönetimi devreye girer ve mağdur kişiye yönelik şiddeti kabullenmez, hatta bu şiddeti normal karşılayarak inkâr yoluna gider ve kurum yönetimi de mağdura uygulanan psikolojik şiddete adeta ortak olur. Bu aşamadan sonra mağdur etiketlenir ve bu etiketlerin neticesinde mağdur, içine kapanarak kendine uygulanan psikolojik şiddete teslim olur. Mağdurun/mağdurların yaşayabileceği ruhsal ve fiziksel hastalıklara paralel olarak işinden ayrılmayı bir çözüm yolu olarak görür ve son aşamada işten ayrılır. Mobbing süreci; kişiler, kurumlar, ülke ekonomisi ve toplum üzerinde de ciddi tahribatlara neden olmaktadır. Ancak bu süreç, öncelikle insanın ruhsal ve bedensel sağlığı üzerinde çok ciddi etkiler bırakabilmektedir. Kişinin depresyona girmesine kadar ilerleyebilmekte hatta intiharlara sebebiyet vermektedir. Mobbing insanın meslekî bütünlük ve benlik duygusunu zedeler, kişinin kendine yönelik kuşkusunu artırır, paronaya ve kafa karışıklığına neden olur, kurban kendine güven duygusunu yitirir, kendisini yalıtabilir, huzursuzluk, korku, utanç, öfke ve endişe duyguları yaşar. Mobbing, ağlama, uyku bozuklukları, depresyon, yüksek tansiyon, panik atak, kalp krizine kadar giden sağlık sorunları ve travma sonrası stres bozukluğu yaratabilir. Kurumlarda mobbingin düşey psikolojik, yatay psikolojik ve dikey psikolojik olmak üzere üç şekilde görülmektedir. Başka bir ifadeyle, kurumlar bazında psikolojik tacizin yani mobbingin sadece üstlerle astlar arasında yaşanan bir sorun olmadığı, üstlerle astlar arasında düşey ve dikey şeklinde olabileceği gibi iş arkadaşları arasında da yaşanabilir. Mobbing, bir kişiden diğer bir kişiye ya da gruba karşı olabileceği gibi, nadiren de olsa bir gruptan bir kişiye ya da gruba karşı da gerçekleştirilebilir. Mobbing, 3 farklı derece halinde sınıflandırılabilir. Bunlar;1. derece mobbing; ağlama, zaman zaman uyku bozuklukları, alınganlık, konsantrasyon bozukluğu şeklinde gerçekleşir, bu aşamada mağdurun sosyal ilişkileri etkilenmez.2. derece mobbing; mağdur direnemez, kaçamaz, geçici ve uzun süreli zihinsel ve/veya fiziksel rahatsızlıklar çeker. 3. derece mobbing; Mağdur iş gücüne geri dönemez, fiziksel ve ruhsal zarar görür. Bu durumda rehabilitasyon bile yetmez, tıbbi ve psikolojik yardım gerekir. Genellikle nitelikli kişilere karşı niteliksiz üstlerin uyguladığı kötü, istenmeyen bir davranış olarak karşımıza çıkan mobbingin yeri, zamanı, işkolu ayrımı olmadan, çoğunlukla hizmet sektöründeki alanlarda faaliyet gösteren işkollarında yaygın olduğu, genelde bütün kurumlarda özelde ise okullarda da psikolojik şiddetin olabileceği ortaya çıkmaktadır.
Memlekette zeki insan problemi yok. Üstün zekâlı, yüksek eğitimli, değerlerinden kopmuş, fırsatçı, bencil, ahlâk yoksunu insan çokluğu problemi var.