EĞİTİMDE KALİTE
Kurumsal Kalite Kriterleri ve Göstergeleri;
Daha önce yaptığımız paylaşımda kurumsal kaliteye ilişkin girdi ve sonuç kriterlerinden bahsetmiş ve bireysel kalite kriterlerini bugün için belirteceğimizi duyurmuştuk. Bu hususu sonraya erteleyerek bugün (Sıkıcı olacağını düşündüğüm teknik bilgi vermeye devam) bir örneklik olması için eğitimde kurumsal kalite kriterlerden bir girdi (Liderlik, yani eğitim kurumu yöneticisi), bir de sonuç kriterini (çalışan, yani öğretmen) esas alarak bu kriterlerin göstergelerini (NASIL ve NE soru kelimelerine cevap olacak şekilde) paylaşmak istiyorum.
1-Liderlik Kriteri ile ilgili olarak; aşağıdaki ifadeleri soru formuna getirdiğimizde göstergeler net rakamlarla ve ifadelerle ortaya konulacaktır…
a-Kuruluşun (okulun) misyon, vizyon, değerler ve etik kurallarını oluşturur ve davranışlarıyla örnek olur. (Soru formu: Liderler kuruluşun misyon, vizyon, değerler ve etik kurallarını NASIL oluşturur ve davranışlarıyla NASIL örnek olur?)
b-Kuruluşun (okulun) yönetim sistemi ve performansına ilişkin iyileştirmeleri tanımlar, izler, gözden geçirir ve yönlendirir. (Liderler, kuruluşun yönetim sistemi ve performansına ilişkin iyileştirmeleri NASIL tanımlar, izler, gözden geçirir ve yönlendirir?)
c-Liderler dış paydaşlarla ilişkileri yürütür. (Soru formunda; Liderler dış paydaşlarla ilişkileri NASIL yürütür?)
d-Liderler mükemmellik kültürünü kuruluşun (okulun) çalışanlarıyla sağlamlaştırır. (Liderler, mükemmellik kültürünü kuruluşun çalışanlarıyla NASIL sağlamlaştırır?)
e-Liderler kuruluşun (okulun) esnek olmasını ve değişimi etkili biçimde yönetmesini sağlar. (Liderler kuruluşun esnek olmasını ve değişimi etkili biçimde NASIL yönetir?)
7- Çalışanlarla (öğretmen) İlgili Sonuç Kriteri;
a-Algılamalar; (Görevini yerine getirirken öğretmenlerin; kendilerini geliştirme fırsatının, yönetimle iletişim sıkıntısının, yetkilendirmenin, kararlara katılımının, takdir/tanıma sisteminin, yönetimin desteğinin, okulda eğitim araç/gerecinin, sağlıklı eğitim ortamının vb. “NE” oranda olduğu/olmadığı açılarından ölçümler yapılır ve göstergeler netleşir. Sonuçta öğretmenlerin genel memnuniyet ölçümü de yapılır).
b-Performans göstergeleri (Öğretmenin görevini yaparken ortaya koyduğu performans göstergeleri ortaya konur), (Bireysel Kalite Göstergeleri)
Bireysel Kalite Göstergeleri:
Aslında Bireysel Kalite Göstergelerini de Mükemmellik Modelinde, yani Kurumsal Kalite Kriter ve Göstergeleri içinde ele almak gerekirdi. Zira bir eğitim kurumunun işlevi hizmet verdiği kişi ve kurumları memnun edecek şekilde donanımlı bireyler olarak yetiştirmektir. Bu işlevini yerine getirmeyen kurumlar zaten görevini ya ihmal ediyor ya da kapasitesi bu hizmeti verecek bağlamdan kopuktur. EFQM Mükemmellik Modeline göre eğitim kurumunun girdilerinde (1-Liderlik kriterinin işlevini yerine getirecek eğitim yöneticisinden başlayarak, 2- Planlama, 3- Çalışanlar olarak öğretmen, 4- Kaynakların ve işbirliklerinin yönetimi ve 5- Eğitim süreçlerinin yönetimi) kalite yakalanmışsa doğal olarak sonuçlarda (Modelin 6. Kriteri- Hizmetten faydalananlar) var olan “Hizmetten yararlananların memnuniyeti” de sağlanmış olacaktır. Eğitimin amacını; bireyin kendisine, ailesine, içinde yaşadığı toplumuna ve tüm insanlığa karşı sorumluluklarını yerine getirecek şekilde; bedenen, ruhen, zihnen, ahlaken, sosyal ve kültürel nitelikler yönüyle sağlıklı, bütünlüklü olarak geliştirmek ve insan haklarına dayalı toplum yapısının ve çağın gerektirdiği bilgi ve becerilerle donanımlı kılmak, şeklinde tanımlamıştık. Bunların her birinin bireyde hayat bulması bir anlamda bireyin kalite göstergelerini ifade eder. Diğer taraftan çağın gerektirdiği derken de 21.yy becerilerini kastettiğimizi belirtelim.
Bireysel Kalite Göstergeleri, 21. YY Becerileri:
A- Öğrenme ve Yenilenme Becerileri; Yaratıcılık ve Yenilenme, Eleştirel Düşünme ve Problem Çözme,, İletişim ve İş Birliği,
B- Bilgi, Medya ve Teknoloji Becerileri; Bilgi Okuryazarlığı, Medya Okuryazarlığı, İletişim Teknolojileri (ICT) Okuryazarlığı,
C- Yaşam ve Meslek Becerileri; Esneklik ve Uyum, Girişimcilik ve Öz Yönelim, Sosyal ve Kültürler Arası Beceriler, Üretkenlik ve Sorumluluk, Liderlik ve Sorumluluk
Bütün bunların üstünde ve ötesinde “Milli Şuur” ile donatmak konusunda yine büyük görev ve sorumluluk eğitime, dolayısıyla öğretmenlere düşmektedir.