GEÇMİŞE ÖZLEM GEREKSİZMİ?
Ülkemizin kıymetli insanları ve mahalle komşularımız geçmişe özlem gereksiz mi? Bazıları, eski mahalleleri, geçmişin insani değerlerini, kaybolan samimiyeti ve dayanışmayı anlatanları “gereksiz nostalji” yapmakla suçluyor. Peki, gerçekten mesele sadece nostalji mi, yoksa geçmişin hatırlatılması birilerini rahatsız mı ediyor?. Eskiyi Anlatmak Değil, Bugünü Sorgulamak Rahatsız Ediyor. Geçmişi anlatan insanlara “Boşuna nostalji (Sıla Özlemi-Hasret-Özlem) yapmayın” diyenler, aslında bugünün eksikliklerinin açığa çıkmasından rahatsız olanlardır. Çünkü geçmişi konuşmak, günümüzün ne kadar yalnızlaştırıcı, bencil ve insani değerlerden uzak bir hâle geldiğini de gözler önüne serer. Eskiden komşular birbirini tanırdı, şimdi apartmanlarda insanlar birbirinin yüzünü bilmez. Eskiden insanlar birbirine güvenirdi, şimdi her şey şüphe ve çıkar üzerine kurulu. Eskiden paylaşım vardı, şimdi herkes kendi derdinde, başkasını umursamıyor. Bunu dile getirmek, birilerini neden bu kadar rahatsız ediyor? Çünkü bu gerçeklerle yüzleşmek istemiyorlar. “Zaman Değişti” Bahanelerinin Arkasına Saklanmak Eskiden bahsedildiğinde en klasik savunma: “Zaman değişti, eskiyi bırakın.” Evet, zaman değişti ama değerlerin kaybolması bir zorunluluk değildi. Değişim bahanesiyle samimiyetin, güvenin ve dayanışmanın yok olması normalleştirilmemeli. Zamanın değişmesi, insanların birbirine düşman gibi yaşamasını gerektirmez. Değişim dediğiniz şey, insanları yalnızlaştırıyor, birbirine yabancılaştırıyorsa, buna gelişme mi diyeceğiz?. Eğer geçmişi hatırlatmak bu kadar gereksizse, neden bugün insanlar eski dostlukları, komşulukları, mahalle kültürünü özlüyor?. Çünkü o değerler gerçekten kıymetliydi ve bugünün soğuk, bencil düzeninde bunların eksikliği hissediliyor. Geçmişi Konuşmak, Geleceğe Işık Tutar. Geçmişe özlem duyanlara “gereksiz nostalji” diyenlere soralım: Neyi unutmamızı istiyorsunuz?. Hangi değerlerin hatırlanmasından rahatsızsınız?. Geçmişi konuşmak, geçmişe takılı kalmak değildir. Asıl mesele, bugünü ve geleceği daha insani hâle getirmek için geçmişten ders almaktır. Eğer geçmişin sıcaklığını, dayanışmasını, güvenini unutturabilirlerse, bugünkü yalnızlaşmış, umursamaz düzeni normalleştirmek daha kolay olur. İşte bu yüzden “boş nostalji” eleştirisi yapanların asıl derdi, geçmişin hatırlanması değil, bugünün yetersizliğinin açığa çıkmasıdır. Soruyu Tersine Çevirelim: Neden Geçmişi Konuşmaktan Korkuyorsunuz?. Geçmişin mahalle kültürünü konuşmak neden sizi rahatsız ediyor?. Eski dostlukları, dayanışmayı, güveni hatırlamak neden gereksiz olsun?. Bugünün yalnızlaştırıcı düzenini mi savunuyorsunuz?. Eskiyi konuşmak, bugünü reddetmek değildir. Ama bugünü sorgulamak için geçmişi bilmek gerekir. Asıl mesele şu: Eğer geçmişin değerleri gereksiz olsaydı, bugün insanlar bu kadar özlemezdi. Eğer eski zamanları hatırlamak tamamen boş bir nostalji olsaydı, herkes bugünkü hayattan mutlu olurdu. Ama olmuyorlar. O yüzden “gereksiz nostalji” diyenler, aslında bu özlemin sebebini biliyor ama yüzleşmek istemiyorlar. Geçmişi konuşmak gereksiz değil, aksine, daha insani bir hayatın mümkün olduğunu hatırlatıyor ve işte bu, bazılarını rahatsız ediyor. Hayatlarımızın en güzel anlarının geçmiş günlerin anılarında bir yerlerde sıkışıp kaldığına dair sürekli bir hisse kapılmak mümkün. Buradaki pek çok insan, öyle ya da böyle geçmiş günlere geri dönebilmek için çok fazla duygusal enerji harcıyordur. Bu, sürekli olarak hayatın başka bir yerinde daha parlak yeşil çimlerin aranması gibi bir şey. Buradaki sorun, en iyi anların hiçbir zaman şimdiki zamanda olmadığı, kovalanacak bir şeyin her zaman algılanılanın dışında olduğu inancına kapılmak. Bazen geçmişte kötü anıların olduğu günlere de özlem duyarız. Bunun sebebi ise beynimizin o günleri bütünlüklü olarak ele almasıdır. Yani yaşanmış iyi hatıraların da dâhil olduğu bir toplam bizde nostalji hissini uyandırır. Bu nedenlerden; yalnızlık hissi, günlük zorluklar, güvende hissetme ihtiyacı, aidiyet ihtiyacı, stres faktörleri, geçmişi hatırlatacak durumlarla karşılaşma olarak bahsedilebilir. Eskiye özlem duymanın sebebi, bireysel farklılıklara göre değişim gösterebilmektir. Zihninizi başka şeylerle meşgul etmek, özlem duygularınızı hafifletebilir. Ne derseniz deyin o eski komşuları, arkadaşlıkları, saf ve temiz duyguları özlememek mümkün değil. Geçmişi özlemle anıyorum, kalın sağlıcakla.